ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΠΟΙΗΣΗ

Κωδικός μαθήματος
13Κ36_11
Μονάδες ECTS
5
Εξάμηνο
Εξάμηνο Η
Κατηγορία μαθήματος
Διδάσκων καθηγητής

Δ. ΜΟΝΙΟΥ

Περιγραφή μαθήματος
ΓΕΝΙΚΑ
ΑΥΤΟΤΕΛΕΙΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ σε περίπτωση που οι πιστωτικές μονάδες απονέμονται σε διακριτά μέρη του μαθήματος π.χ. Διαλέξεις, Εργαστηριακές Ασκήσεις κ.λπ. Αν οι πιστωτικές μονάδες απονέμονται ενιαία για το σύνολο του μαθήματος αναγράψτε τις εβδομαδιαίες ώρες διδασκαλίας και το σύνολο των πιστωτικών μονάδων ΕΒΔΟΜΑΔΙΑΙΕΣΩΡΕΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ
  3
Προσθέστε σειρές αν χρειαστεί. Η οργάνωση διδασκαλίας και οι διδακτικές μέθοδοι που χρησιμοποιούνται περιγράφονται αναλυτικά στο (δ).  

ΤΥΠΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

γενικού υποβάθρου, ειδικού υποβάθρου, ειδίκευσης

γενικών γνώσεων, ανάπτυξης δεξιοτήτων

ΓΕΝΙΚΟΥ ΥΠΟΒΑΘΡΟΥ

ΠΡΟΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ:

 

ΟΧΙ
ΓΛΩΣΣΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ και ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ: ΕΛΛΗΝΙΚΉ
ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΠΡΟΣΦΕΡΕΤΑΙ ΣΕ ΦΟΙΤΗΤΕΣ ERASMUS  
ΜΑΘΗΣΙΑΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ
Μαθησιακά Αποτελέσματα

Περιγράφονται τα μαθησιακά αποτελέσματα του μαθήματος οι συγκεκριμένες γνώσεις, δεξιότητες και ικανότητες καταλλήλου επιπέδου που θα αποκτήσουν οι φοιτητές μετά την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος.

Συμβουλευτείτε το Παράρτημα Α

Περιγραφή του Επιπέδου των Μαθησιακών Αποτελεσμάτων για κάθε ένα κύκλο σπουδών σύμφωνα με το Πλαίσιο Προσόντων του Ευρωπαϊκού Χώρου Ανώτατης Εκπαίδευσης

Περιγραφικοί Δείκτες Επιπέδων 6, 7 & 8 του Ευρωπαϊκού Πλαισίου Προσόντων Διά Βίου Μάθησης και το Παράρτημα Β

Περιληπτικός Οδηγός συγγραφής Μαθησιακών Αποτελεσμάτων

 

Σκοπός του μαθήματος είναι να εμβαθύνουν οι φοιτητές στη Βυζαντινή Ποίηση (λόγια-θύραθεν και θρησκευτική), γνωρίζοντας όλα τα ποιητικά είδη που καλλιεργήθηκαν στο Βυζάντιο, καθώς και τους σημαντικότερους εκπροσώπους κάθε είδους.

Στόχοι: Με την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος, οι φοιτητές θα πρέπει:

Να διακρίνουν και να κατανοούν τα ποιητικά είδη που καλλιεργήθηκαν στο Βυζάντιο ανά περίοδο.

Να ξεχωρίζουν τα προσωδιακά μέτρα από τα ρυθμοτονικά.

Να γνωρίζουν τους βασικούς εκπροσώπους κάθε ποιητικού είδους, κυρίως μέσα από επιλεγμένα έργα τους.

Να απολαμβάνουν αισθητικά τα ποιητικά κείμενα των βυζαντινών συγγραφέων που προσφέρονται στο μάθημα και να αντιλαμβάνονται την εξέλιξη της ελληνικής γλώσσας μέσα από την ιστορική της διαχρονία.

Να είναι εξοικειωμένοι με τις ιδιομορφίες των βυζαντινών ποιητικών κειμένων ανά είδος.

Να έχουν τη δυνατότητα να αποδίδουν με ευχέρεια σε ρέοντα νεοελληνικό λόγο ποιητικά κείμενα της βυζαντινής εποχής.

Να γνωρίζουν την ακολουθούμενη επιστημονική μέθοδο προσέγγισης ενός ποιητικού κειμένου.

Να έχουν την ικανότητα να εντάσσουν τα ποιητικά κείμενα στο ευρύτερο ιστορικό και κοινωνικό πλαίσιο και να τα ερμηνεύουν βάσει των κοινωνικο-πολιτικών και ιστορικών/διπλωματικών δεδομένων της εποχής.

Να συνειδητοποιήσουν ότι η Βυζαντινή Ποίηση αποτελεί δημιουργική μετεξέλιξη της τον Αρχαίας και βάση/πηγή για τη διαμόρφωση της Νεοελληνικής.

 

Γενικές Ικανότητες
Λαμβάνοντας υπόψη τις γενικές ικανότητες που πρέπει να έχει αποκτήσει ο πτυχιούχος (όπως αυτές αναγράφονται στο Παράρτημα Διπλώματος και παρατίθενται ακολούθως) σε ποια / ποιες από αυτές αποσκοπεί το μάθημα;.

Αναζήτηση, ανάλυση και σύνθεση δεδομένων και πληροφοριών, με τη χρήση και των απαραίτητων τεχνολογιών

Προσαρμογή σε νέες καταστάσεις

Λήψη αποφάσεων

Αυτόνομη εργασία

Ομαδική εργασία

Εργασία σε διεθνές περιβάλλον

Εργασία σε διεπιστημονικό περιβάλλον

Παράγωγή νέων ερευνητικών ιδεών

Σχεδιασμός και διαχείριση έργων

Σεβασμός στη διαφορετικότητα και στην πολυπολιτισμικότητα

Σεβασμός στο φυσικό περιβάλλον

Επίδειξη κοινωνικής, επαγγελματικής και ηθικής υπευθυνότητας και ευαισθησίας σε θέματα φύλου

Άσκηση κριτικής και αυτοκριτικής

Προαγωγή της ελεύθερης, δημιουργικής και επαγωγικής σκέψης

……

Άλλες…

 

Αναζήτηση, ανάλυση και σύνθεση δεδομένων και πληροφοριών, με τη χρήση των απαραίτητων τεχνολογιών.

Αυτόνομη εργασία.

Ομαδική εργασία.

Εργασία σε διεπιστημονικό περιβάλλον.

Σεβασμός στη διαφορετικότητα και στην πολυπολιτισμικότητα.

Σεβασμός στο περιβάλλον.

Προαγωγή της ελεύθερης, δημιουργικής και επαγωγικής σκέψης.

 

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ
Τίτλος ενότητας Βιβλιογραφία Σύνδεσμος παρουσίασης
Εισαγωγή στο μάθημα: Διαίρεση των διαφόρων ειδών της Βυζαντινής ποίησης – βασικά χαρακτηριστικά. Σύγκριση με την Αρχαία ποίηση- ομοιότητες και διαφορές.

Βλ. πιο κάτω

(συνιστώμενη βιβλιογραφία)

 
Η θρησκευτική ποίηση των Βυζαντινών Α’: Προσωπική θρησκευτική ποίηση (κύρια χαρακτηριστικά – βασικοί εκπρόσωποι – ανάλυση σχετικών ποιητικών κειμένων).

 

Βλ. πιο κάτω

(συνιστώμενη βιβλιογραφία)

 
Η θρησκευτική ποίηση των Βυζαντινών Β’: Εκκλησιαστική/Λειτουργική θρησκευτική ποίηση – Το κοντάκιο (κύρια χαρακτη- ριστικά – βασικοί εκπρόσωποι – ανάλυση σχετικών ποιητικών κειμένων).

 

Βλ. πιο κάτω

(συνιστώμενη βιβλιογραφία)

 
Η θρησκευτική ποίηση των Βυζαντινών Γ’: Εκκλησιαστική/Λειτουργική θρησκευτική ποίηση – Το κοντάκιο (κύρια χαρακτηριστικά – βασικοί εκπρόσωποι – ανάλυση σχετικών ποιητικών κειμένων).

 

Βλ. πιο κάτω

(συνιστώμενη βιβλιογραφία)

 
Η θρησκευτική ποίηση των Βυζαντινών Δ’: Εκκλησιαστική/Λειτουργική θρησκευτική ποίηση – Ο κανών (κύρια χαρακτηριστικά – σημαντικότεροι εκπρόσωποι – ανάλυση σχετικών ποιητικών κειμένων).

 

Βλ. πιο κάτω

(συνιστώμενη βιβλιογραφία)

 
Η θύραθεν ποίηση των Βυζαντινών Α’: Επική ποίηση (κύρια χαρακτηριστικά – βασικοί εκπρόσωποι – ανάλυση σχετικών ποιητικών κειμένων).

 

Βλ. πιο κάτω

(συνιστώμενη βιβλιογραφία)

 
Η θύραθεν ποίηση των Βυζαντινών Β’: Επική ποίηση (κύρια χαρακτηριστικά – βασικοί εκπρόσωποι – ανάλυση σχετικών ποιητικών κειμένων).

 

Βλ. πιο κάτω

(συνιστώμενη βιβλιογραφία)

 
Η θύραθεν ποίηση των Βυζαντινών Γ’: δραματική ποίηση (κύρια χαρακτηριστικά – βασικοί εκπρόσωποι – ανάλυση σχετικών ποιητικών κειμένων).

 

Βλ. πιο κάτω

(συνιστώμενη βιβλιογραφία)

 
Η θύραθεν ποίηση των Βυζαντινών Δ’: Λυρική ποίηση (κύρια χαρακτηριστικά – βασικοί εκπρόσωποι – ανάλυση σχετικών ποιητικών κειμένων).

 

Βλ. πιο κάτω

(συνιστώμενη βιβλιογραφία)

 
Η θύραθεν ποίηση των Βυζαντινών Ε’: Λυρική ποίηση (κύρια χαρακτηριστικά – βασικοί εκπρόσωποι – ανάλυση σχετικών ποιητικών κειμένων).

 

Βλ. πιο κάτω

(συνιστώμενη βιβλιογραφία)

 
Η θύραθεν ποίηση των Βυζαντινών ΣΤ’: Επιγράμματα (κύρια χαρακτηριστικά – βασικοί εκπρόσωποι – ανάλυση σχετικών ποιητικών κειμένων).

 

Βλ. πιο κάτω

(συνιστώμενη βιβλιογραφία)

 
Η θύραθεν ποίηση των Βυζαντινών Ζ’: Επιγράμματα (κύρια χαρακτηριστικά – βασικοί εκπρόσωποι – ανάλυση σχετικών ποιητικών κειμένων).

 

Βλ. πιο κάτω

(συνιστώμενη βιβλιογραφία)

 
Η θύραθεν ποίηση των Βυζαντινών Ζ’: Κέντρωνες - Τεχνοπαίγνια (κύρια χαρακτηριστικά – βασικοί εκπρόσωποι – ανάλυση σχετικών ποιητικών κειμένων).

 

Βλ. πιο κάτω

(συνιστώμενη βιβλιογραφία)

 
Τρόποι αξιολόγησης φοιτητή:  
Πρόταση 1 ΓΡΑΠΤΗ ΕΞΕΤΑΣΗ
Πρόταση 2 ………………………
Πρόταση 3 ………………………
Πρόταση 4 ………………………
Άλλο ………………………
ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ και ΜΑΘΗΣΙΑΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ - ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ
ΤΡΟΠΟΣ ΠΑΡΑΔΟΣΗΣΠρόσωπο με πρόσωπο, Εξ αποστάσεως εκπαίδευση κ.λπ. ΔΙΑΛΕΞΕΙΣ
ΧΡΗΣΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝΧρήση Τ.Π.Ε. στη Διδασκαλία, στην Εργαστηριακή Εκπαίδευση, στην Επικοινωνία με τους φοιτητές

POWER-POINT

E-MAIL

E-CLASS

ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ

Περιγράφονται αναλυτικά ο τρόπος και μέθοδοι διδασκαλίας.

Διαλέξεις, Σεμινάρια, Εργαστηριακή Άσκηση, Άσκηση Πεδίου, Μελέτη & ανάλυση βιβλιογραφίας, Φροντιστήριο, Πρακτική (Τοποθέτηση), Κλινική Άσκηση, Καλλιτεχνικό Εργαστήριο, Διαδραστική διδασκαλία, Εκπαιδευτικές επισκέψεις, Εκπόνηση μελέτης (project), Συγγραφή εργασίας / εργασιών, Καλλιτεχνική δημιουργία, κ.λπ.

Αναγράφονται οι ώρες μελέτης του φοιτητή για κάθε μαθησιακή δραστηριότητα καθώς και οι ώρες μη καθοδηγούμενης μελέτης σύμφωνα με τις αρχές του ECTS

Δραστηριότητα Φόρτος Εργασίας Εξαμήνου
Διαλέξεις 13Χ2 = 26 ώρες
Μελέτη και ανάλυση κειμένων

 

13Χ1 = 13 ώρες

Αυτοτελής μελέτη

και προετοιμασία

τελικής εξέτασης

 

83 ώρες

Τελική εξέταση 3 ώρες
Σύνολο μαθήματος 125 ώρες

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΦΟΙΤΗΤΩΝ

Περιγραφή της διαδικασίας αξιολόγησης

Γλώσσα Αξιολόγησης, Μέθοδοι αξιολόγησης, Διαμορφωτική ή Συμπερασματική, Δοκιμασία Πολλαπλής Επιλογής, Ερωτήσεις Σύντομης Απάντησης, Ερωτήσεις Ανάπτυξης Δοκιμίων, Επίλυση Προβλημάτων, Γραπτή Εργασία, Έκθεση / Αναφορά, Προφορική Εξέταση, Δημόσια Παρουσίαση, Εργαστηριακή Εργασία, Κλινική Εξέταση Ασθενούς, Καλλιτεχνική Ερμηνεία, Άλλη / Άλλες

Αναφέρονται ρητά προσδιορισμένα κριτήρια αξιολόγησης και εάν και που είναι προσβάσιμα από τους φοιτητές.

 

 

 

Γλώσσα αξιολόγησης: ελληνικά

Μέθοδος αξιολόγησης: Γραπτή εξέταση – Μετάφραση – Ερμηνευτικές ερωτήσεις επί των κειμένων.

 

 

 

 

 

ΣΥΝΙΣΤΩΜΕΝΗ-ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Κ. Παΐδας, Εισαγωγή στη Βυζαντινή Ποίηση, εκδ. Γρηγόρη, Αθήνα 2006.

W. Horandner, Η ποίηση στη βυζαντινή κοινωνία, μορφή και λειτουργία, Αθήνα 2017.

Κ. Μητσάκης, Βυζαντινή Υμνογραφία από την εποχή της Καινής Διαθήκης έως την Εικονομαχία, εκδ. Γρηγόρης, Αθήνα 2016.

Π. Πάσχος, Λόγος και μέλος. Εισαγωγή στη βυζαντινή-λειτουργική υμνογραφία της ορθοδόξου εκκλησίας, εκδ. Αρμός, Αθήνα 1999.

Θ. Δετοράκης, Ο «Ακάθιστος ύμνος» και τα προβλήματά του, εκδ. Ίδρυμα Γουλανδρή-Χορν, Αθήνα 1993.

Θ. Δετοράκης, Βυζαντινή Υμνογραφία, Ηράκλειο 1997.

Θ. Ξύδης, Βυζαντινή Υμνογραφία, Αθήνα 1978.

Ν. Τωμαδάκης, Ἡ Βυζαντινὴ Ὑμνογραφία καὶ Ποίησις ἤτοι Εἰσαγωγὴ εἰςτὴν Βυζαντινὴν Φιλολογίαν,τ. Β’, Θεσσαλονίκη 1993.

Π. Tρεμπέλας, Ἐκλογὴ Ἑλληνικῆς Ὀρθοδόξου Ὑμνογραφίας, εκδ. Ο Σωτήρ, Αθήναι 1949.

E. Wellesz, A History of Byzanine Music and Hymnography, Oxford University Press, Oxford 1961.

Ι. Schiro (et al.), Analecta Hymnica Graeca e codicibus eruta Italiae Inferioris, vols. I-XII, Roma 1966-1980.

E. Follieri, Initia Hymnorum Ecclesiae Graecae, v. I‐V (Città del Vaticano) Roma, 1960‐1966.

W. Christ – M. Paranikas, Anthologia Graeca Carminum Christianorum, Lipsiae 1963.

M. D. Lauxtermann, Οι απαρχές του ρυθμού, ένα δοκίμιο για τον πολιτικό στίχο και άλλα βυζαντινά μέτρα (μτφ. Ε. Καλτσογιάννη), Θεσ/κη 2007.

Η. Ηunger, Βυζαντινή Λογοτεχνία: η Λόγια Κοσμική Γραμματεία των Βυζαντινών, τόμ. Β ́, ΜΙΕΤ, Αθήνα 2009.

I. Πολέμης, E. Μίνεβα, Βυζαντινά υμνογραφικά και αγιολογικά κείμενα, Αθήνα, 2015.

R. Beaton, «Epic and Romance in the Twelfth Century, στο: A. R. Littlewood (εκδ.), Originality in the Byzantine Literature, Oxford 1995.

H.-G. Beck, Η Βυζαντινή Δημώδης Λογοτεχνία,τ. Β’, Αθήνα 1988.

Α. Κομίνης, Το βυζαντινόν ιερόν επίγραμμα και οι επιγραμματοποιοί, Αθήνα 1966.

Δ. Α. Λυπουρλής, Αρχαία ελληνική μετρική. Μια πρώτη προσέγγιση, Θεσσαλονίκη 1997.

Ε.Μ. Jeffreys, “Hymnography”, στό: The Oxford Dictionary of Byzantium 2, 960-961.

A. Kazhdan, A History of Byzantine Literature (850-1000), edited by Christine Angelidi, (National Hellenic Research Foundation – Institute for Byzantine Research- Research Series 4), Athens 2006.

J. Koder, Mit der Seele Augen sah er deines Lichtes Zeichen Herr, Wien 1996.

J. Szövérffy, A Guide to Byzantine Hymnography. A classified Bibliography of Texts and Studies, t. i-ii, Medieval Classics. Texts and Studies 11-12, Brookline, Mass. and Leyden 1978-1979

W. Weyh, Ἡ ἀκροστιχίδα στὴν βυζαντινὴ ποίηση τῶν κανόνων, μτφ. Μ. Βακαλοπούλου, Κατερίνη 2005.

M. L., West Greek Metre, Oxford 1983.